Przejdź do sekcji:
Uroczystość upamiętniająca 162 rocznicę bitwy w czasie powstania styczniowego.
W niedzielę 23 marca 2025 r. w Kątach Wielgi w gminie Strachówka miała miejsce uroczystość upamiętniająca 162 rocznicę bitwy w czasie powstania styczniowego. Pani Kinga Anna Sosińska - wójt gminy Stanisławów wspólnie z ks. Bronisławem Janiszewskim - proboszczem parafii stanisławowskiej i Bogdanem Kuciem - radnym gminy Stanisławów złożyli wiązankę kwiatów na mogile zbiorowej powstańców z oddziału Władysława Czarkowskiego, poległych w tym miejscu w czasie bitwy z wojskiem rosyjskim 20 marca 1863 r.
Poniżej krótka historia tego miejsca.
„W 1928 r. doszło do dewastacji mogiły przez nieznanych sprawców, którzy poszukiwali w niej wartościowych rzeczy. O tym zdarzeniu donosi ówczesna prasa:
Między wsiami Boruczą a Gołębiowizną stoi w zagajniku krzyż niewielki i już próchniejący, na którym jest napis prawie nieczytelny, a pod nim rok 1863. Wokoło krzyża jest krąg czystej ziemi, otoczony choiną. Starzy ludzie opowiadają, że pod krzyżem jest pochowanych kilkunastu powstańców z 1863 r., którzy walczyli z Moskalami za Ojczyznę. Ciał ich Moskale nie pozwolili zabrać, pogrzebano wszystkich w tem miejscu, później zaś, gdy się po powstaniu uspokoiło, ludzie wznieśli tu na pamiątkę krzyż. Opowiadają także, że jeden z tych powstańców pochowany został ze złotym krzyżem na piersiach. Jacyś złoczyńcy dowiedzieli się o tym, a opanowani chciwością, ośmielili się przyjść w nocy ze szpadlami i skopali całe to miejsce pamiątkowe, szukając złotego krzyża. Dla takich ludzi nie ma świętego ani czcigodnego.
W 1930 r. parafianie stanisławowscy ufundowali pomnik w formie krzyża metalowego na kamiennym postumencie upamiętniający poległych powstańców. Krzyż i ogrodzenie pomnika wykonała rodzina Tacikowskich ze Stanisławowa, w której było kilku kowali.
Uroczystość odsłonięcia i poświęcenia pomnika odbyła się w niedzielę 4 maja 1930 r. Mszę za poległych odprawiono w kościele stanisławowskim. Po uroczystym nabożeństwie ciągnęły się długim sznurem wozy drabiniaste, tonące w zieleni, śmigłe rowery, taksówki oraz trzy autobusy. Autobusy nazywały się: Wicher, Mazur i Jaskółka. Tak wydarzenie opisywała lokalna prasa:
Na tę okoliczność, radosna twórczość ludowa zafundowała nam wierszyk, który dzieciarnia skandowała całą drogę aż do samego pomnika na rozmaite sposoby, a brzmiał on tak:
Wicher dmie,
Mazur rwie,
A jaskółka,
Na swych kółkach,
Też nie daje się.
Po za tym wielu ludzi szło pieszo do odległej o ponad 10 km mogiły.
Na polanie wokół pomnika zebrało się prawie 2000 ludzi. Młodzi chłopcy powchodzili na drzewa, żeby lepiej widzieć.
Wśród przybyłych na uroczystość znajdowały się: towarzystwa weteranów i legionistów, podoficerowie rezerwy z Mińska Mazowieckiego ze sztandarami, straże pożarne z: Ludwinowa, Ładzynia, Stojadeł, Stanisławowa i Turza, powiatowy ZMW z kołami z Bud Barcząckich, Glinianki, Ludwinowa, Zglechowa i Turza. „Sokół” z Mińska Mazowieckiego tworzył szpaler z bronią na ramieniu. Po złożeniu wieńców ks. Franciszek Marciniak, proboszcz ze Stanisławowa, poświęcił pomnik, a następnie wygłosił patriotyczne kazanie, wspominając poległych powstańców, wśród których znajdował się ksiądz. Następnie orkiestra dęta ze Stanisławowa odegrała żałobny chorał, a kościelny chór zaśpiewał pieśń.
Napis na pomniku:
BOHATEROM WALK O WOLNOŚĆ
W 1863 R.
RODACY PAR. STANISŁAWÓW
3-V-1930 R.
TU SPOCZYWA 20 DUSZ.”
Źródło: Bogdan Kuć, Powstanie styczniowe na terenie dawnego powiatu stanisławowskiego, Mińsk Mazowiecki 2024 r., s.254-256.
